Republikeinen-Internationale Brigades:
De Internationale Brigades zijn een verhaal apart. Al vanaf het begin van het conflict waren er in Spanje buitenlanders aanwezig die op de één of andere wijze hun steentje wilden bijdragen voor de Republiek. Bij de Internationale Brigades hebben in totaal zo'n 35.000 mensen gevochten met vele nationaliteiten. De meesten waren van communistische origine en zagen het als hun broederplicht om te vechten voor de Spaanse Republiek en vooral tegen het nationaalsocialisme. Na een aarzelend begin werd, vooral na deelname van de Sovjet-Unie, de organisatie van deze vrijwilligers ter hand genomen door de Communistische Internationale en haar afdelingen zoals de Communistische Partij Holland in Nederland. Er verbleven echter al veel socialisten en communisten in Spanje bij de uitbraak van de Burgeroorlog. In 1936 vond hier namelijk een Internationaal Sportfestijn plaats voor vooral socialistische sportlieden. Velen hiervan waren bij de eerste internationale strijders. Ook veel Nederlanders (ongeveer 700) namen deel aan deze oorlog. De meeste Nederlanders werden eerst ondergebracht in het Thälmann Bataljon en in de 11e Brigade (Edgar André). Uiteindelijk zou binnen het Edgar André-bataljon in maart 1938 een Nederlandse compagnie worden opgericht, de Compagnie "De Zeven Provinciën".
Op 22 september 1938 werden de Internationale Brigades onder internationale druk uit de strijd teruggetrokken. Voor de meeste strijders begon toen een tweede nachtmerrie na de oorlog. In Spanje was de toekomst gevaarlijk geworden, door de onvermijdelijke nationalistische overwinning. Naar eigen land terug was de enige weg voor de meesten. Daar stond hen echter een onaangename verrassing te wachten. De meeste Internationale Brigadisten hadden namelijk hun nationaliteit verloren door hun deelname aan de strijd in Spanje. Voor velen brak zo een nieuwe strijd aan, een strijd voor erkenning. Vanaf september 1939 kwam daar nog eens een strijd bij toen Duitsland in veel gevallen de vaderlanden van de Brigadisten binnentrok.
De buitenlandse strijders werden uiteindelijk bijeengebracht in zogenaamde Internationale Brigades. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog hebben de volgende geopereerd:
| 11e Brigade | Thälmann | Opgericht in oktober 1936 |
| 1e Bataljon | Edgar André | Duits |
| 2e Bataljon | Commune de Paris | Frans en Belgisch, werd later onderdeel van de 14e Brigade |
| 3e Bataljon | Dombrowski | Pools, Hongaars en Joegoslavisch, werd later verdeeld over de 12e, 13e en 150ste Brigade |
| 12e Brigade | Garibaldi | Opgericht in november 1936 |
| 1e Bataljon | Thälmann | Duits, werd later ingedeeld bij de 11e Brigade |
| 2e Bataljon | Garibaldi | Italiaans |
| 3e Bataljon | André Marty | Frans en Belgisch, werd later verdeeld over de 12e, 14e en 150ste Brigade |
| 13e Brigade | Opgericht in december 1936 | |
| 1e Bataljon | Louise Michel | Frans en Belgisch, werd later onderdeel van de 14e Brigade |
| 2e Bataljon | Chapiaev | Joegoslavisch, werd later onderdeel van de 129ste Brigade |
| 3e Bataljon | Henri Vuillemin | Frans, werd later onderdeel van de 14e Brigade |
| 4e Bataljon | Mickiewicz | Pools |
| 14e Brigade | Marseillaise | Opgericht in december 1936 |
| 1e Bataljon | Nionationsbataljonen | Frans |
| 2e Bataljon | Domingo Germinal | Frans en Spaans |
| 3e Bataljon | Henri Barbusse | Frans |
| 4e Bataljon | Pireer Brechet | Frans |
| 15e Brigade | Lincoln-Washington | Opgericht in februari 1937 |
| 1e Bataljon | Dimitrov | Joegoslavisch, werd later verdeeld over de 13e en 129ste Brigade |
| 2e Bataljon | UK | Groot-Brittannië |
| 3e Bataljon | Lincoln-Washington | Verenigde Staten |
| 4e Bataljon | 6. februari | Frans, werd later ondergebracht bij de 14e Brigade |
| 129ste Brigade | ||
| 1e Bataljon | Mazaryk | Tsjechoslowaaks |
| 2e Bataljon | Dajakovich | Bulgaars |
| 3e Bataljon | Dimitrov | Joegoslavisch en Albanees |
| 150ste Brigade | Opgericht in juni 1937 | |
| 1e Bataljon | Rákosi | Hongaars |
| Bekend is dat er, naast de infanterie-eenheden in de Internationale Brigades, bij verschillende legerluchtmacht-onderdelen vele buitenlanders hebben gevlogen als piloot. Dit buiten de Franse en Sovjeteenheden die elders worden genoemd. De volgende aantallen zijn bekend: | ||
| Frankrijk | 45 piloten | |
| Groot-Brittannië | 14 piloten | |
| Italië | 12 piloten | |
| Bulgarijë | 12 piloten | |
| Verenigde Staten | 12 piloten | |
| Polen | 11 piloten | |
| Joegoslavië | 10 piloten | |
| Tsjechoslowakijë | 9 piloten | |
| Oostenrijk | 7 piloten | |
| Wit-Rusland | 6 piloten | |
| Hongarijë | 4 piloten | |
| Nederland | 3 piloten | |
| Jamaica | 1 piloot | |
| Onbekende nationaliteiten | 34 piloten | |
De meeste internationale piloten vlogen bij de, voornamelijk met Franse vliegtuigen uitgeruste, Escuadrilla Internacional vanaf de basis Getafe. Dit squadron, ook wel 2e Lafayette Squadron genoemd vloog met Potez 54 bommenwerpers, Loire 46 en verschillende typen Dewoitine jagers (D-271 en D-272).
